Mae mam sengl i ddau o blant yn rhybuddio'n ddewr am effeithiau gamblo ar deuluoedd, wrth i ddata newydd ddangos y rhai sydd fwyaf mewn perygl o syrthio mewn i niwed gamblo

• Wrth i'r tymor pêl-droed newydd ddechrau, mae mam sengl i ddau yn rhybuddio am beryglon dibyniaeth ar gamblo ac yn annog pobl i estyn allan cyn "i fywydau fynd mor doredig". 
• Mae dynion ddwywaith yn fwy tebygol o fetio mwy na’r hyn yr oeddent wedi'i gynllunio na menywod, a phobl mewn cartrefi incwm is sydd yn fwyaf tebygol o guddio swm y fet neu a gollwyd wrth gamblo. 
• Mae pobl ifanc yn cael eu dylanwadu'n haws i fetio na demograffeg hŷn. 
• Gall HelpwrArianYn agor mewn ffenestr newydd gefnogi gyda lles ariannol a materion ariannol. ehangach a achosir gan gamblo, ac mae sefydliadau fel GamCare yn cefnogi'r unigolyn a'r teuluoedd sydd yn cael eu heffeithio gan y caethiwed.

Mewn arolwg o 2,180 o oedolion yn y DU, mae data newydd ar arferion gamblo wedi’u cyhoeddi. Edrychodd yr arolwg ar ddylanwadau gamblo, betio mwy na'r hyn a gynlluniwyd, a chuddio betiau.

Dangosodd yr arolwg bod bron un o bob pump (18%) o'r rhai rhwng 18 a 44 oed yn cuddio swm oedd yn cael ei fetio neu ei golli o leiaf ychydig o'r amser oddi wrth ffrindiau neu aelodau o'r teulu, o gymharu â dim ond 3% o'r rhai 45-74 oed.

Mae hyn yn bryder i ddemograffeg iau, gan fod dweud celwydd neu guddio’r gwir ynghylch betio yn arwydd bod rhywun yn wynebu niwed gamblo.

Dangosodd yr arolwg hefyd fod gan bobl sy'n byw mewn cartrefi ag incwm o lai na £9,500 gyda llai o reolaeth dros eu betiau, gan fod 21% yn dweud eu bod yn fwy "aml" neu "weithiau" yn betio mwy nag a gynlluniwyd, heb unrhyw fraced incwm cartref arall yn adrodd canlyniadau tebyg.

A dynion sy'n fwy tebygol o gael eu tynnu i mewn i gamblo na menywod, gydag un o bob pump dyn (20%) yn dweud bod gwylio chwaraeon byw ar y teledu yn dylanwadu arnynt i osod bet, yn hytrach na bron un o bob deg (9%) o fenywod.

Wrth i'r tymor pêl-droed newydd ddechrau, mae MaPS eisiau codi ymwybyddiaeth o niwed ariannol posibl o gamblo ar chwaraeon.

Mae mam sengl i ddau, Nicola Jaques, yn un person sydd wedi cael ei heffeithio gan niwed gamblo, wrth i'w chyn-ŵr gael trafferth gyda'r caethiwed. Mae hi'n rhannu ei stori yn ddewr er mwyn codi ymwybyddiaeth o'r risgiau sy'n gallu cyd-fynd â gamblo.

"Gyda fy nghyn-ŵr yn y fyddin", meddai Nicola, "roedd hi'n hawdd iddo guddio ei fetio a cholledion trwm.

"Gwnaeth ei gamblo waethygu yn gyflym, gan ddechrau gyda betio ar-lein a symud i chwaraeon, yn enwedig y rhai sy'n newid yn gyflym, fel tennis.

"Nid oedd byth olion papur, ac roedd yn defnyddio cyfrifon lluosog i guddio’r hyn yr oedd yn ei wneud. Nid nes iddo wneud y bet gyntaf ar ein cyfrif ar y cyd y cefais wybod. Erbyn hynny, roedd ei gamblo caethiwus eisoes wedi creu effaith ddinistriol barhaus ar ein teulu.

“Fe wnaeth ei gaethiwed i gamblo arwain at i mi a fy nau o blant golli ein cartref a gwnaeth ein perthynas chwalu oherwydd nad oedd am roi’r gorau iddi.”

Mae Nicola bellach yn gweithio i Ymddiriedolaeth Cwnsela Beacon (BCT), elusen gamblo ac iechyd meddwl yn y Gogledd-orllewin sydd nid yn unig yn cefnogi'r bobl sydd wedi dod i niwed gamblo, ond hefyd eu teuluoedd sydd hefyd wedi cael eu heffeithio.

"Ers gweithio yn BCT, rwyf wedi dysgu nad yw cymaint o bobl sy'n wynebu niwed gamblo yn ceisio cymorth nes i'w bywydau fynd mor doredig. Rydw i eisiau i bobl wybod y gallwch chi gael help cyn iddo gyrraedd y cam hwnnw.

"Cyn i chi gyrraedd y pwynt o golli'ch cartref neu os yw'ch perthynas yn chwalu, gwnewch yn siŵr eich bod chi'n gofyn am help."

Mae HelpwrArianYn agor mewn ffenestr newydd, gan y Gwasanaeth Arian a Phensiynau yn wasanaeth sy'n wynebu defnyddwyr i helpu unrhyw un sydd â phroblemau ariannol a achosir gan gamblo.

Gall HelpwrArian gefnogi pobl y mae gamblo yn effeithio arnynt i ddod o hyd i gyngor ar ddyledion, cyllideb, rheoli eu biliau, a helpu teuluoedd i wahanu neu ddiogelu cyllid cartref os yw rhywun y maent yn ei garu yn achosi problemau ariannol oherwydd caethiwed i gamblo.

Ar gyfer cymorth mwy penodol sy'n gysylltiedig â niwed gamblo, mae sefydliadau fel GamCare yn cynnig cyngor mwy teilwredig.

Dywed Kathy Wade, Rheolwr Gwasanaeth Arweiniad Ariannol yn GamCare:

“Mae gamblo yn peri risgiau sylweddol fel trallod ariannol a phroblemau iechyd meddwl, ac mae dynion ifanc yn arbennig o agored i niwed.

"Mae GamCare wedi ymrwymo i gefnogi'r rhai sy'n profi gamblo niweidiol, gan gynnwys ein Gwasanaeth Canllawiau Ariannol sy'n darparu cymorth un i un i gefnogi cyllidebu.

"Rydym yn annog unrhyw un sy'n cael trafferth ffonio'r Llinell Gymorth Gamblo Cenedlaethol ar 0808 8020 133”.

Dywedodd Jackie Spencer, Pennaeth Polisi Arian a Phensiynau yn y Gwasanaeth Arian a Phensiynau:

"Rydyn ni eisiau i bawb allu mwynhau pob digwyddiad chwaraeon yn ddiogel a heb ddod i niwed ariannol o gamblo.

"I'r rhai sy'n cael trafferth gyda'u harian oherwydd gamblo, mae'n hanfodol eich bod yn estyn allan yn gynnar i sefydliadau arbenigol fel GamCare. 

"Mae Helpwr Arian hefyd yn wasanaeth gwych o ran rheoli eich arian, gan ddarparu arweiniad annibynnol am ddim i bawb, gan gynnwys y rhai mewn amgylchiadau bregus ac sydd angen y cymorth yn fwyaf."  

– DIWEDD –

• Gwylio chwaraeon byw yw'r dylanwad mwyaf ar gamblo i bobl iau. Mae mwy nag un o bob pump (22%) o'r rhai 18-44 oed yn dweud bod hyn yn eu hannog i roi bet.
• Mae dynion yn fwy na dwywaith yn fwy tebygol o guddio swm y bet neu’r golled o leiaf rhan o'r amser. Mae 13% o ddynion yn cuddio swm y bet neu’r golled o leiaf beth o'r amser, o'i gymharu â 6% o fenywod.
• Mae dynion fwy na dwywaith yn fwy tebygol o "weithiau" gwneud bet am fwy na'r hyn a gynlluniwyd na menywod (12% o ddynion yn erbyn 5% o fenywod).

• Cynhaliwyd yr arolwg hwn ymhlith sampl gynrychioliadol genedlaethol o 2,180 o bobl 18+ oed rhwng 22/05/2024 a 05/06/2024.
• Cynhaliwyd y cyfweliadau gan ddefnyddio cymysgedd o nifer o baneli ymchwil ar-lein. Mae hyn yn golygu bod y cyfweliad yn ymarfer hunanlenwi gan ei gwneud yn haws i bobl ateb yn onest am bynciau sensitif.
• Datblygwyd y cwestiynau ar gamblo yn yr arolwg hwn gyda chymorth GamCare, ond nid oeddent yn ymwneud â rhedeg yr arolwg na phrosesu'r data.