Published on:
12 Mai 2025
Mae ein Rhwydweithiau Arweinwyr Arian y DU yn helpu pobl i siarad yn hyderus am arian gyda'u cwsmeriaid a rhoi arweiniad ariannol diogel ac effeithiol. Yma, mae'r ymarferydd arian Frank Farrer yn siarad am y cysylltiadau rhwng arian ac iechyd meddwl ac yn rhannu ei brofiad o fod yn rhan o gymuned Arweinwyr Arian.
Rwy'n gweithio fel rhan o dîm bach o ddau yn FRAME Sir Benfro a ni yw'r Tîm Arweiniad Tanwydd Cymunedol. Ariennir y tîm gan Wales and West Utilities drwy'r prosiect Ymwybyddiaeth Carbon Monocsid Bregus (VCMA).
Rydym yn cefnogi pobl ledled Sir Benfro sy'n profi tlodi tanwydd neu sydd angen help i wneud synnwyr o bethau fel eu biliau ynni, hawliau budd-daliadau, neu gyllidebu. Rhan fawr o'r hyn rydyn ni'n ei wneud yw mynd allan a chwrdd â phobl wyneb yn wyneb yn eu cymunedau - allwn ni ddim rhedeg gwasanaeth ffôn gyda'r ddau ohonom yn unig. Felly, yn lle hynny, rydyn ni'n cwrdd â phobl mewn caffis cymunedol, mannau cynnes ac mewn digwyddiadau. Mae'n anffurfiol iawn, yn aml dros de a chacen, ac mae hynny'n helpu pobl i deimlo'n gyfforddus i fod yn agored.
Rydyn ni bob amser yn cymryd ymagwedd empathetig - oherwydd rydyn ni i gyd wedi gorfod delio â’r da a’r drwg mewn bywyd. Mae'r ddynoliaeth honno sy’n gweithio ddwy ffordd yn gwneud gwahaniaeth enfawr.
Byddwn i'n dweud bod tua 75% o fy rôl yn cynnwys siarad am arian mewn rhyw ffordd. Fe wnaethon ni ychydig o ymarfer ar hyn yn ddiweddar ar gyfer rhywfaint o waith papur ariannu a dyna'r ffigwr wnaethon ni ei ddarganfod. Mae'r gweddill o'r amser yn cael ei dreulio ar weinyddu, ond hyd yn oed wedyn, rydych chi'n aml yn cael y sgyrsiau hynny wrth wneud y gwaith papur.
Weithiau mae pobl yn dod atom ac yn dadlwytho popeth ar unwaith. Maen nhw wedi bod yn cario'r pwysau ers cymaint o amser ac o'r diwedd yn teimlo'n ddigon diogel i siarad. Ond yr hyn sy'n ddiddorol yw nad y pryder mwyaf maen nhw'n ei godi bob amser yw'r mater pwysicaf. Mae'n rhaid i chi wrando'n ofalus a chodi ar y pethau bach. Roedd gan un person, er enghraifft, filiau trydan uchel - ac roedd yn ymddangos bod eu twymwr tanddwr yn rhedeg 24/7. Mae tynnu sylw at hynny ac awgrymu eu bod nhw'n ei ddefnyddio fo’i angen yn unig yn gwneud gwahaniaeth enfawr.
Yn enfawr. Rwy'n credu mai arian a materion teuluol yw'r ddau achos mwyaf o straen ac iechyd meddwl gwael. Pan fyddwch chi'n dioddef straen ariannol, efallai na fyddwch chi'n cysgu, sy'n ei gwneud hi'n anoddach fyth meddwl yn iawn, gwneud penderfyniadau, neu hyd yn oed deimlo'n ddigon hyderus i ofyn am help.
Rwy'n cofio un wraig a ddaeth atom gyda ffurflen ar gyfer Taliad Anabledd i Oedolion. Roedd hi wedi’i llethu’n llwyr ac ni allai hyd yn oed edrych arno'n iawn, y cyfan y gallai ei wneud oedd llenwi ei henw a'i chyfeiriad. Ond pan wnaethon ni eistedd gyda hi a'i dorri i lawr gam wrth gam, daeth yn bosibl gweithio trwy’r ffurflen. Dyna'r math o gefnogaeth sy'n helpu i leddfu gorbryder.
Mae hefyd yn ymwneud â grymuso - annog pobl i gymryd rheolaeth, i edrych ar yr hyn sydd yn yr amlen frown ofnadwy honno yn hytrach na'i anwybyddu. Y cam cyntaf hwnnw, agor y llythyr, yn aml yw'r anoddaf.
Cymuned yw popeth. Mae bod yn rhan o gymuned yn golygu eich bod chi'n weladwy, yn gallu cael eich ymddiried ac yn hygyrch. Pan fyddwn ni'n mynychu digwyddiadau lleol, nid ydym yn mynd mewn siwtiau gyda chlipfyrddau - rydyn ni yno i sgwrsio, i wrando. Efallai y byddwch chi'n cael rhywun yn dod am y cinio neu dim ond ar gyfer yr ochr gymdeithasol, ac maen nhw'n siarad â ni oherwydd eu bod wedi ein gweld o'r blaen, neu oherwydd bod eu ffrind yn ein cyflwyno.
Rydym hefyd yn gweithio gyda gweithwyr proffesiynol eraill - cynghorau lleol, byrddau iechyd, elusennau - yn rhannu taflenni ac yn gwneud atgyfeiriadau. Mae'n ymwneud ag adeiladu'r rhwydwaith hwnnw. Weithiau rydyn ni hyd yn oed yn dosbarthu potiau oergell bach "neges mewn potel" gan Lions Club, sy'n cadw gwybodaeth feddygol ar gyfer ymatebwyr brys. Rhywbeth sy'n agor drysau - mae pobl yn ei gofio, maen nhw'n ymddiried ynom ac yna maen nhw'n dechrau siarad am eu pryderon ariannol neu am rywun maen nhw'n ei adnabod sydd angen help.
Rwy'n eiriolwr enfawr o'r Hwb Dysgu. Yr hyfforddiant yw’r gorau o bell ffordd rydw i wedi'i wneud o fewn y rôl hon.
Mae'n syml, yn glir ac mae'r enghreifftiau'n ddefnyddiol iawn. Rwyf hefyd yn hoffi y gallwch fynd yn ôl ac atgoffa’ch hunan - ni allaf gofio popeth, yn enwedig pan fydd rhywbeth emosiynol yn digwydd yn ystod sgwrs gyda chleient. Mae gallu ailymweld â'r hyfforddiant yn rhoi diogelwch i mi.
Oes, roedd y cwrs Lles Arweinwyr Arian yn sefyll allan i mi.
Gall y swydd hon eich blino’n emosiynol - weithiau rydych chi eisiau crio gyda'r person rydych chi'n ei helpu. Mae'r strategaethau lles a ddysgais wedi fy helpu i ymdopi â hynny ac rwy'n dal i'w defnyddio nawr. Rwyf hefyd wrth fy modd yn bod yn rhan o rwydwaith ehangach. Er mai dim ond tîm dau berson ydyn ni, rwy'n gwybod bod gen i bobl ledled Cymru y gallaf alw arnynt, ac mae hynny mor werthfawr.
Mae'n bendant wedi cynyddu fy hyder. Rwy'n hoffi meddwl amdano fel cael blwch o declynnau— rhoddodd Arweinwyr Arian fwy o declynnau i mi eu defnyddio ac fe wnaeth fy helpu i ddeall sut i'w defnyddio. Mae hefyd wedi fy helpu i gysylltu gwahanol feysydd o fy ngwaith. Rwy'n teimlo'n fwy parod ar gyfer sgyrsiau cymhleth, ac yn fwy hyderus yn cyfeirio pobl at adnoddau.
HelpwrArian yw un o fy hoff adnoddau - mae'r gwiriwr budd-daliadau a'r teclyn pensiwn yn ardderchog.
Teclyn arall rydw i wedi dechrau ei ddefnyddio yn ddiweddar yw’r Hwb IE. Teclyn cyllidebu diogel, hawdd ei ddefnyddio y gall pobl ei lenwi eu hunain neu gyda chefnogaeth ydyw. Gallant hyd yn oed rannu eu cyllideb gyda chredydwyr yn uniongyrchol, sy'n helpu i esbonio pam na allant wneud taliad. Mae hefyd yn awgrymu pethau fel tariffau cymdeithasol a budd-daliadau y gallent fod yn colli allan arnynt.
Os yw hyn yn rhywbeth rydych chi eisiau ei wneud - os ydych chi wir eisiau helpu pobl - yna mae hwn yn lle gwych i ddechrau. Ewch ati.
Byddwch chi'n dysgu cymaint a byddwch chi'n rhan o gymuned sy'n wirioneddol yn gofalu ac yn cefnogi ei gilydd. Rydyn ni i gyd ynghlwm wrth hyn gyda'n gilydd, a gall hyd yn oed sgyrsiau bach wneud gwahaniaeth mawr.